Na THE AMERICAN ASTRONAUT (2001) laat de Amerikaanse filmmaker Cory McAbee ons opnieuw meereizen met een space cowboy. Ook in STINGRAY SAM (2009) volgen we een man met een missie; een outcast die samen met een oude bekende een taak vervult die lastiger, komischer en vooral muzikaler blijkt te zijn dan gedacht.
Tijdens het Imagine: 25th Amsterdam Fantastic Film Festival van vorig jaar leek het er even op dat de onbekende knip-en-plakfilm STINGRAY SAM de publieksprijs zou winnen, maar na een paar spannende dagen moest hij deze eer toch afstaan aan Tomas Alfredsons LET THE RIGHT ONE IN (2009). Eigenlijk had iedereen dát wel verwacht, maar dat Cory McAbee’s STINGRAY SAM slechts met ééntiende punt verschil op de tweede plaats belandde, was een verrassing. Wat is het geheim van deze aanstekelijke space western die eigenlijk niet eens voor bioscoopvertoning is bedoeld?
MARS BARS
Ergens in de toekomst is de planeet Mars verworden tot een troosteloos toevluchtsoord voor iedereen die zelfs in Las Vegas niet meer aan de bak komt. In één van de Mars bars vinden we de over-enthousiaste loungesinger Stingray Sam (McAbee zelf). Hij komt op met zo’n brede grijns dat je hem wel sympathiek móet vinden. Met een geheel eigen motoriek beweegt hij zich over het podium, terwijl hij wordt geflankeerd door twee lusteloos dansende dames in ondergoed. Het contrast met de uiterst opgewekte Stingray Sam kon haast niet groter zijn. En hoewel het publiek slechts bestaat uit één persoon is dit voor genoeg voor Stingray, die het belang van zijn baan als loungesinger schromelijk overschat.
Op een avond wordt Stingray herenigd met zijn oude partner de Quasar Kid, die vertelt dat ze als ex-gevangenen worden gezocht. Om hun vrijheid terug te winnen moeten ze een meisje redden van een slechterik van het vreemdste soort: een genetisch ontworpen fruitcake die het hoofd is van een zeer welvarende planeet. Hoewel Stingray er eigenlijk door de Quasar Kid wordt ingeluisd, accepteert hij zijn lot en samen gaan de twee space cowboys op zoek naar het gevangen meisje.
Zowel THE AMERICAN ASTRONAUT als STINGRAY SAM speelt zich af in de ruimte. Vanwaar die voorliefde voor science-fiction? McAbee: ‘Toen ik jong was werd ons verteld dat we in het jaar 2001 allemaal de maan zouden bezoeken. Het was een optimistische tijd, waarin vooral vooruit werd gekeken. Na THE AMERICAN ASTRONAUT heb ik over dat idee veel nagedacht en het uiteindelijk verwerkt in STINGRAY SAM. Dat is één van de redenen waarom de hoofdpersoon een naïeve en optimistische ex-gevangene is.’
Proeven we daar een voorkeur voor de underdog als held? McAbee: ‘Helden zijn bijna altijd het product van hun omstandigheden, behalve brandweermannen, leraren, sommige agenten en Sint Bernardshonden…’
ZWART-WIT
Tijdens Imagine werd STINGRAY SAM op het bioscoopscherm vertoond, maar eigenlijk is de slechts 61 minuten durende film gemaakt voor screens of all sizes, waaronder het schermpje van de mobiele telefoon. Wie nu denkt dat McAbee een hippe techneut is, die zich in de wereld van de crossmedia als een vis in het water voelt, werd tijdens diens masterclass uit de droom geholpen: de regisseur bezit pas sinds kort een mobiele telefoon. Voor de vorm van zijn tweede speelfilm reisde McAbee bovendien een flink eind terug in de tijd.
STINGRAY SAM is opgebouwd uit zes verschillende afleveringen, zoals de SF- en avonturenserials van vroeger. Elke aflevering bevat twee of drie scènes, een collagesequentie en een liedje. Elke aflevering heeft ook zijn eigen titel en karakter en sluit steevast af met prangende vragen van de dramatische voice-over (met meeslepende intonatie gebracht door David Hyde Pierce) over wat er in de volgende aflevering zou kunnen gebeuren. Niet alleen de serial-opzet draagt bij aan het nostalgische gevoel dat de film oproept. Stingray’s ruimteschip is een prachtig staaltje jaren 50 sci-fi-design, met nutteloze knopjes, radertjes en een grote, langzaam draaiende ventilator. Ook de blaster-gun en het kostuum van de bad guy zijn heerlijk retro.
De collages, gemaakt door John Borruso ,vertellen een groot deel van de bizarre achtergrond van de gevangenisplaneet Durango; over een verknipte maatschappelijke elite en een hoop zwangere mannen. McAbee: ‘Ik heb de afgelopen twintig jaar veel met John samengewerkt. Voor THE AMERICAN ASTRONAUT maakte hij onze ruimtekaarten, bieretiketten, sigarettendoosjes, het filmlogo, de titelkaarten, luciferdoosjes, etc. Toen de film uit productie was ontwierp hij de posters, de hoezen van de dvd, lp en de soundtrack, labels, promomateriaal, ansichtkaarten en nog meer. Hij heeft een geweldig droge humor, en door hem de collages te laten maken kon ik alles bedenken wat ik wilde, zonder me zorgen te maken over de logistieke kant ervan.’
THE AMERICAN ASTRONAUT werd geheel zwart-wit gedraaid; in STINGRAY SAM zijn de collages in kleur. McAbee: ‘Maar eerlijk gezegd houd ik er gewoon van om voor zwart-wit te schrijven. Naar mijn idee wordt zo het onderscheid tussen fictie en realiteit duidelijker.’
Op de soundtrack toont McAbee zich al even creatief als in zijn beelden, denk alleen maar even aan de song waarin een bijna eindeloze hoeveelheid combinaties van namen voorbijkomt van het type ‘Fred and Edward had a son named Fredward.’
De gehele soundtrack werd geschreven en uitgevoerd door The Billy Nayer Show, de band van Cory McAbee en drummer Bobby Lurie. De bandleden zijn behalve te horen ook te zien. McAbee schreef personages voor de gitarist (Crugie) en de bassist (Frank Swart), en ook Bobby Lurie zelf komt voorbij (als Cubby). Maar de muzikanten zijn niet de enige bijzondere acteurs in STINGRAY SAM. Een speciale rol is weggelegd voor Cory McAbee’s dochtertje Willa Vy, die tijdens de opnames vijf jaar was. McAbee: ‘Willa heeft altijd kunnen acteren. Toen ze anderhalf jaar oud was, speelde ze het liefst scènes uit THE WIZARD OF OZ na. Ik heb bewust zinnen gebruikt die ik haar eerder had horen zeggen en waarvan ik dus wist dat ze ze makkelijk kon uitspreken. Het was geweldig om met haar aan een project te werken.’ Familie is sowieso een belangrijke inspiratieborn voor de filmmaker. ‘THE AMERICAN ASTRONAUT is vormgegeven naar het voorbeeld van mijn familie en hoe die leefde. Mijn vader was een cowboy-automonteur, net als zijn vader, die in de woestijn leefde. Met allebei heb en had ik een erg goede band.’
LUXEPOSITIE
De dvd van STINGRAY SAM wilde McAbee simpel en elegant houden. ‘Doordat we een multi-platform release hebben ontwikkeld, kunnen we zaken op andere manieren benaderen. Er staan geen perscitaten op, geen festivalkransen en geen productie-informatie. Die informatie is in detail beschikbaar op www.stingraysam.com, net als filmbeelden en een aantal afleveringen van . We verkeren in de luxepositie om meer materiaal te ontwikkelen en dit gedurende het komende jaar te presenteren. Op het moment zijn we bezig met een regisseurscommentaar dat digitaal beschikbaar zal worden voor de mensen die de dvd al in huis hebben.’
Met zijn volgende film hoopt Cory McAbee nog dit jaar te beginnen. Het verhaal heeft een conventionelere vertelstructuur dan STINGRAY SAM, maar wel zal net zo zorgvuldig worden omgegaan met de visualisatie van de ideeën. En ook het distributieplan is weer multi-platform. In zijn films mogen de ruimteschepen uit bordkarton zijn geknipt, wat betreft de verspreiding van zijn werk houdt Cory McAbee de vinger aan de pols van de tijd.
STINGRAY SAM (Cory McAbee, VS 2009)
Muziek: The Billy Nayer Show | Met: Cory McAbee, Crugie, Willa Vy McAbee e.a. | zie ook www.stingraysam.com
Dit interview verscheen eerder in SN #85